تأثیرات حرارتی – رطوبتی
درجه حرارت، نقش تعیینکنندهای در مکانیزم جذب آب کامپوزیتها و تأثیرات متعاقب برگشتناپذیر آن بازی میکند. درجه حرارت، بر توزیع آب، میزان آن و سرعت جذب آن، تأثیر میگذارد. با افزایش دما، مقدار و سرعت جذب آب سریعاً افزایش مییابد. تحقیقات نشان داده است که ضایعات ناشی از قرار دادن کامپوزیت، در آب جوش به مدت چند ساعت، معادل جداشدن اجزاء کامپوزیت، و ترکخوردگی آن در اثر قرار گرفتن آن در آب با دمای 50 به مدت 200 روز میباشد. در دمای معمولی اطاق، نمونههای کامپوزیت هیچگونه خرابی و آسیبی را بروز ندادهاند. چنین مشاهداتی به توسعه تکنیکهایی برای آزمایشات تسریع شده پیرشدگی کامپوزیتها منجر شده است.محیط قلیایی
در کاربرد کامپوزیتهای با الیاف شیشه در محیط قلیایی، ضروری است که از الیاف شیشه با مقاومت بالای قلیایی استفاده نمود؛ زیرا محلول قلیایی با الیاف شیشه واکنش داده و ژل انبساطی سیلیکا تولید میکنند. این نکته به خصوص در کاربرد کامپوزیتهای با الیاف شیشه به عنوان میلگردهای مسلح کننده بسیار حائز اهمیت میباشد. امروزه علاقه به استفاده از میلگردهای FRP از جنس شیشه در رویههای بتنی، به عنوان جانشین میلگردهای فولادی که با نمکهای یخ زدا خورده میشوند، و نیز در سازههای در مجاورت آب افزایش یافته است. با این وجود در فرآیند هیدراسیون سیمان، محلول آب با قلیائیت بالا (pH>12) ایجاد میشود. این محلول قلیایی شدید، میتواند بر الیاف شیشه تأثیر گذاشته و دوام میلگردهای اف ار پی ساخته شده با الیاف شیشه را کاهش دهد. الیاف شیشه از جنس E-glass که اکثراً ارزان بوده و به کار گرفته میشوند، ممکن است مقاومت کافی در مقابل حمله قلیاییها را نداشته باشند. استفاده از رزین وینیل استر با ایجاد یک مانع مؤثر، تا حدودی حمله قلیاییها را کاهش میدهد. مقاومت در مقابل حمله قلیاییها را میتوان با طراحی عضو سازهای برای تحمل سطح تنشهای کمتر، بهبود داد. همچنین میتوان برای بهبود دوام، از الیاف شیشه با مقاومت بسیار خوب در مقابل قلیا استفاده نمود. شایان ذکر است که FRP های ساخته شده از الیاف کربن و آرامید، مطلقاً در مقابل محیطهای قلیایی از خود ضعفی نشان نمیدهند.تأثیر دمای پائین
تغییرات شدید دما بر کامپوزیتها چندین اثر عمده به دنبال دارد. اکثر مواد با افزایش دما انبساط پیدا میکنند. در کامپوزیتهای اف ار پی با ماتریس پلیمری، ضریب انبساط حرارتی ماتریس معمولاً در رتبه بالاتری از ضریب انبساط حرارتی الیاف قرار دارد. کاهش دما ناشی از سرد شدن در ضمن مرحله ساخت و یا شرایط عملکرد کامپوزیت در دمای پایین، باعث انقباض ماتریس خواهد شد. از طرفی انقباض ماتریس با مقاومت الیاف نسبتاً سخت که در مجاورت ماتریس قرار گرفتهاند، روبرو میشود؛ که این مساله تنشهای پس ماندی را در ریز ساختار ماده بهجای میگذارد. بزرگی تنشهای پس ماند با اختلاف دما در شرایط عملآوری و شرایط عملکرد کامپوزیت متناسب خواهد بود. با این وجود، مگر در محیط فوقالعاده سرد، تنشهای پسماند ایجاد شده چندان قابل توجه نخواهد بود. در جایی که تغییر دمای بسیار شدید وجود دارد (مثلاً نواحی نزدیک به قطب شمال و قطب جنوب) ممکن است تنشهای پسماند بزرگی ایجاد شود که منجر به ایجاد ریزترک در ماده میگردد. چنین ریزترکهایی به نوبه خود سختی کامپوزیت را کاهش داده و نفوذپذیری و ورود آب از طریق لایه مرزی ماتریس و الیاف را افزایش میدهند و بدین ترتیب در فرآیند تجزیه کامپوزیت شرکت میکنند.
تأثیر بسیار مهم دیگر درجه حرارتهای پایینتر، تغییر متناظر در مقاومت و سختی ماتریس است. اکثر مواد رزین ماتریس، با سرد شدن، سختتر و مقاومتر میشوند. چنین تغییراتی بر وضعیت شکست اثر میگذارد. برای مثال، مشاهده شده است که شکست فشاری نمونههای استوانهای کامپوزیت با قطر 38 میلیمتر در دمای 50 نسبت به شکست نمونههای مشابه در دمای اتاق با 6/17 درصد افزایش مقاومت فشاری و شکست ترد، همراه است. بدین ترتیب جذب انرژی قبل از شکست در دمای پایینتر نسبت به دمای اتاق، بیشتر خواهد بود. این جنبه ویژه از نظر آزاد شدن انرژی زیاد در لحظه شکست، در طراحی کامپوزیتهایی که تحت بارهای ضربهای و در دمای پایین قرار میگیرند، باید در نظر گرفته شود.
تأثیرات سیکلهای حرارتی در دمای پایین (یخ زدن – ذوب شدن)
به جز در مواردی که کامپوزیت درصد قابل توجهی حفرههای متصل به یکدیگر پر از آب داشته باشد، تأثیرات یخ زدن و ذوب شدن در محدوده دمایی متداول (30 تا 20-) بر مقاومت، جزئی بوده و حائز اهمیت نیست. کامپوزیتهای ساخته شده از الیافهای شیشه که به طور متداول در دسترس هستند، در حدود 4/0 درصد حفره دارند که اجازه یخزدگی قابل توجهی را نداده و امکان هیچگونه آسیب جدی را فراهم نمیکند.
با این وجود، سیکلهای حرارتی در دمای پایین اثرات دیگری را بر کامپوزیتها میگذارد. تنشهای پسماند در مصالح کامپوزیت، بدلیل تفاوتهای موجود در ضرائب انبساط حرارتی اجزاء موجود در ریز ساختار ماده، ایجاد میشود. در شرایط دمایی بسیار پایین، چنین تنشهایی میتواند منجر به تشکیل ریزترکها در رزین ماتریس و یا در سطح مشترک رزین و الیاف شود. تغییرات رشد ریزترک در محدوده متداول دمای بهرهبرداری (از 30+ تا 20-)، معمولاً جزئی و یا حاشیهای است؛ با این وجود تحت شرایط سیکلهای حرارتی شدید، مثلاً بین 60+ تا 60- ، ریزترکها امکان رشد و بهم پیوستن پیدا کرده که منجر به تشکیل ترک در ماتریس و انتشار آن در ماتریس و یا در اطراف سطح مشترک ماتریس و الیاف میشود. چنین ترکهایی تحت سیکلهای حرارتی طولانی مدت، از نظر تعداد و اندازه رشد کرده که میتواند منجر به زوال سختی و یا زوال سایر خواص وابسته به ماتریس گردد.
همچنین مشاهده شده است که در دمای بسیار پایین، مقاومت کششی کلیه کامپوزیتهای پلیمری در جهت الیاف، تمایل به کاهش دارد؛ اگر چه مقاومتهای کششی در سایر جهات از جمله در جهت متعامد، افزایش مییابد. چنین نتایجی با سخت شدن ماتریس پلیمری در دمای پایین توجیه میشود. از طرفی سیکلهای حرارتی بین دمای حداکثر و حداقل در زمان طولانی، زوال مقاومت و سختی در کلیه جهات را در پی دارد. چنین تغییراتی در ویژگی و ساختار کامپوزیت ها برای طراحی سازهای در مناطق سرد، مهم تلقی میشوند.
تأثیر تشعشع امواج ماوراء بنفش (UV)
تأثیر نور ماوراء بنفش بر ترکیبات پلیمری کاملاً شناخته شده است. تحت تابش طولانی مدت نور خورشید، ممکن است ماتریس سخت و یا بیرنگ شود. این مساله را عموماً میتوان با بکارگیری یک پوشش مقاوم در مقابل اشعه ماوراء بنفش بر کامپوزیت، برطرف نمود. در همین ارتباط از جمله مسائل بسیار قابل توجه، زوال الیاف پلیمری مسلح کننده نظیر آرامید است. به عنوان مثال برای آرامید ساخته شده از الیاف نازک پس از پنج هفته قرار گرفتن در نور آفتاب فلوریدا، 50 درصد افت مقاومت گزارش شده است. با این وجود این اثر معمولاً سطحی است؛ بنابراین در کامپوزیتهای ضخیمتر، تأثیر این زوال بر خصوصیات سازهای جزئی است. در مواردی که خواص سطحی نیز مهم تلقی شوند، لازم است ملاحظاتی را جهت کاهش ترکخوردگی سطحی تحت اشعه خورشید، منظور نمود.بازتاب از سایت